Blog Layout

Organische stof meten en voorspellen

Biodiversperspectief • 31 mei 2022

 Koolstof-monitoringstool in de vollegrondsgroenteteelt

"Dweilen met de kraan open" Dat is de realistische schets die Gera van Os geeft over de koolstofkringloop en de koolstofvastlegging in de bodem. Van Os is lector Duurzaam bodembeheer bij de Aeres Hogeschool in Dronten. Zij heeft meermaals getoond een goed inzicht te hebben in bodemprocessen en kan daar een heel genuanceerd verhaal over vertellen. Van Os is als lector opdrachtgever van de toetsing van een koolstof-monitoringstool in de vollegrondsgroenteteelt door studenten. In een workshop over de Praktijktool BodemCoolstof schetste Joost Cruijsen, onderzoeker bij Wageningen UR, de context en aanleiding voor de ontwikkeling van deze tool vanuit het programma Slim Landgebruik.

 

Kringloop


De koolstofkringloop is kort en overzichtelijk: planten nemen CO2 op uit de lucht en verwerken deze in de fotosynthese tot suikers, cellulose en  andere koolstofverbindingen waaruit planten zijn opgebouwd. Afgestorven plantenresten worden door het bodemleven afgebroken, waarbij een groot deel van de koolstof weer als CO2 de lucht in gaat. Een deel van de koolstof wordt door het bodemleven gebruikt om van te groeien en als het bodemleven afsterft wordt ook dit verteerd. Uiteindelijk blijft slechts een klein, moeilijk afbreekbaar deel van de organische stof voor langere duur in de bodem achter. Daarmee dient aanvoer van organische stof vooral als brandstof voor de bodemprocessen, maar is het 'dweilen met de kraan open' als je permanente vastlegging van koolstof nastreeft, aldus Van Os. Toch is het geleidelijk opbouwen van organische stof mogelijk en dat dient een tweeledig doel. Landbouwkundig zorgt organische stof onder andere voor buffering van voedingsstoffen en water en klimatologisch leidt koolstof die is vastgelegd in organische stof niet tot een broeikaseffect.

 

Onnauwkeurig


Als je het bouwplan en bodembeheer aanpast om het organische stofgehalte te verhogen, dan wil je ook graag weten of het resultaat de moeite loont. Echter, legt Van Os uit, de bemonstering en analysemethoden van organische stof in de bodem kennen een relatief grote onnauwkeurigheid. De gemeten laboratoriumuitslagen kunnen plus of min 0,4% afwijken van het werkelijke organisch stofgehalte. Gezien het feit dat opbouw van organische stof in de bodem een proces is van tientallen jaren (1% in 10-20 jaar), is het sturen op laboratorium uitslagen nauwelijks mogelijk.

 

CO2 vastleggen


Toch moeten we aan de slag. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat vanaf 2030 de grondgebonden landbouw in Nederland 0,5 megaton CO2 per jaar moet vastleggen in de bodem. De trage opbouw en de onnauwkeurige meetmethoden maken dat echter niet makkelijk. Daarom is een onderzoeksprogramma opgestart, Slim Landgebruik, om kennis te bieden die de extra vastlegging in de landbouwbodems kan ondersteunen. Zo is er bijvoorbeeld een online tool ontwikkeld, waarmee het effect van teeltmaatregelen op het organische stofgehalte in de bodem kan worden berekend. In de tool, genaamd Praktijktool BodemCoolstof, worden publieke bedrijfsgegevens automatisch ingeladen (vanuit RVO en Farmmaps) en is het mogelijk om naar eigen keuze teelthandelingen in te voeren. De tool berekent de verandering van het organische stofgehalte over langere tijd en laat dit in een overzichtelijk plaatje zien. Hiermee kan je lange termijn scenario’s vergelijken, met verschillende combinaties van teeltmaatregelen die interessant zijn voor je eigen situatie.

 

Testen


De Praktijktool BodemCoolstof is in eerste instantie ontwikkeld voor de akkerbouw en veehouderij. Studenten van Aeres Hogeschool hebben de tool onlangs getest bij een aantal vollegrondsgroentebedrijven en toegelicht in een workshop, als onderdeel van het programma Biodivers Perspectief. Ze zijn bij de telers op bezoek geweest en hebben gegevens opgehaald om de berekeningen te kunnen maken. De deelnemende telers en studenten hebben geconstateerd dat Praktijktool BodemCoolstof nog wel een flink aantal aanpassingen nodig heeft om te kunnen functioneren voor de vollegrondsgroenteteelt. Zo biedt de tool alleen de mogelijkheid om een enkele teelt per jaar in te voeren; meerdere hoofdteelten per jaar zijn nog niet mogelijk. Ook is de tool er vooralsnog niet op ingesteld dat een teler gebruik maakt van een groot aantal wisselende huurpercelen, waarbij het gewas slechts drie maanden op het land staat. De studenten hebben alle opmerkingen verzameld.

 

Inzicht


Tijdens de Masterclass op 26 april 2022 was het voor de aanwezige ondernemers een ongewone ervaring om voorgelicht te worden over een tool die nog in ontwikkeling is. Het doel van de workshop was dan ook gericht op een demonstratie en het verzamelen van vragen en tips vanuit de praktijk om de tool te kunnen verbeteren. Nadat de telers samen met de studenten de tool hadden uitgeprobeerd, kwamen al gauw de tongen los en regende het verbeterpunten. Deze zullen door de onderzoekers worden gebruikt om de tool aan te passen. Het inzicht dat de tool kan geven wordt door de vollegrondsgroentetelers wel gewaardeerd. Ze zien het belang van organische stof en zijn bereid om maatregelen te nemen om het gehalte in de bodem te verhogen. Dat is zowel landbouwkundig effectief als waardevol voor de duurzaamheidscertificering. Zeker in gewassen als bloemkool en broccoli waarin relatief weinig wordt afgevoerd t.o.v. de productie kan een dergelijke tool een mooi inzicht geven in de duurzaamheid van de teelten. Daar is nog wel het een en ander aan onderzoek voor nodig. Voor de sector zou het functioneel zijn als de tool ook een berekening kan maken op bedrijfsniveau (met wisselende percelen) en op regioniveau (verzameling percelen die rouleren onder diverse gebruikers).

 

De masterclass van Gera van Os en de Aeres-studenten hebben inzicht gegeven in de opgave waar we voor staan. De uitkomst van de workshop illustreert hoe belangrijk het is om telers te betrekken bij het onderzoek en de ontwikkeling van praktijktools. De avond werd dan ook afgesloten met een luid en duidelijk ‘wordt vervolgd’. Volgend jaar willen we weer een masterclass organiseren met een verbeterde versie van de tool. 


Praktijktool BodemCoolstof

De Praktijktool BodemCoolstof is gratis te gebruiken op FarmMaps.eu. 


Biodivers perspectief

Het programma Biodivers Perspectief creëert een inspirerende en stimulerende leeromgeving voor studenten, docenten, ondernemers en alle andere partijen voor wie natuurinclusief leren belangrijk is. Vollegrondsgroente.net is het demoleerbedrijf vollegrondsgroente in het programma Biodivers Perspectief. 


Slim landgebruik

Slim Landgebruik heeft als doel het leveren van de benodigde kennis om te komen tot een additionele vastlegging van 0,5 Mton CO2-eq per jaar aan de Nederlandse minerale landbouwbodems in aanloop naar en vanaf 2030. De praktijktool BodemCoolstof is één van de projecten van Slim Landgebruik https://www.slimlandgebruik.nl/themas/monitoren-van-de-voortgang-richting-05-mton/projecten/praktijktool-bodemcoolstof . 

Nieuws AGRIVIZIER

Wortelhappen © Foto Mediahuis/Judit de Redelijkheid

Gezonde pret in het Wortelbos op de jaarlijkse Landbouwshow Opmeer

7 augustus 2024
Afgelopen maandag was de gemeente Opmeer opnieuw het bruisende middelpunt van de jaarlijkse Landbouwshow Opmeer. Op het uitgestrekte terrein van sportcomplex De Weyver werd voor de 113e keer een levendige mix van paardensport, veekeuringen en bijzondere shows gepresenteerd. Dit grootste agrarische evenement van Noord-Holland staat bekend als dé ontmoetingsdag voor professionals, bedrijven en particulieren. Dit jaar trok het debuut van het 'Wortelbos' de aandacht van jong en oud. Het Wortelbos, een innovatief concept ontwikkeld en uitgevoerd door Annick Vrolijk voor de Provincie Noord-Holland en Greenport Noord-Holland Noord, zette kinderen op een speelse manier aan tot gezond eten. Traditionele Oudhollandse spelletjes kregen een gezonde draai: koekhappen werd wortelhappen, spijkerpoepen werd wortelpoepen, en ballen gooien veranderde in wortel gooien door de mond van een levensgroot konijn. Deze vrolijke en interactieve spellen maakten een groot succes van het Wortelbos. Opvallend was dat 90% van de kinderen de wortels met smaak opat, zelfs degenen die normaal gesproken zeggen niet dol te zijn op deze knapperige groente. Ouders keken verrast toe hoe hun kinderen enthousiast deelnamen aan de spellen en hun portie gezonde snacks verorberden. Voor kinderen die minder geneigd waren om de wortels zelf op te eten, was er een andere leuke optie: de wortels werden dankbaar geaccepteerd door de dieren op het evenement, wat zorgde voor nog meer interactie en plezier. De Opmeerse Landbouwshow heeft wederom bewezen een plek te zijn waar traditie en vernieuwing hand in hand gaan. Het Wortelbos was een van de vele hoogtepunten die deze dag tot een onvergetelijke ervaring maakten. De combinatie van educatie en amusement viel in de smaak bij zowel kinderen als hun ouders en toonde aan dat gezond eten ook leuk kan zijn. Met de succesvolle editie van dit jaar kijken we vol verwachting uit naar de volgende editie van de Landbouwshow. Tot volgend jaar! Deze dag is mede mogelijk gemaakt door de Greenchain. Zet zich in om de krachten in de regio Noord-Holland te bundelen, om zo de innovatiekracht in de agrifoodsector te versterken en het onderwijs en opleidingsaanbod op deze innovaties te laten aansluiten. Lees hier meer over de Greenchain. Omslagfoto: © Mediahuis/Judit de Redelijkheid

Nieuwe inzichten in Bloemkool en Broccoli Teelt door Sensor Data

5 juli 2024
In een recent rapport gepresenteerd door studenten van Inholland University of Applied Sciences zijn belangrijke inzichten verkregen in de teelt van bloemkool en broccoli. Opdrachtgever van het onderzoek is Vollegrondsgroente.net , hotspot “Data en Toepassingen” in het RIF project Smart Future (Vonk). De opdracht werd uitgevoerd onder begeleiding van de IT Academy West-Friesland . Het onderzoek richtte zich op de correlaties tussen groeicondities en de aanwezigheid van de koolgalmug, een veelvoorkomende plaag. Uit de gegevens bleek dat er significante correlaties zijn tussen het aantal koolgalmuggen en omgevingsfactoren zoals dauwpunt, natte bol temperatuur, en de temperatuur gemeten door weerstations van telers die samenwerken in het VollegrondsgroenteSmart.net . Deze correlaties waren het sterkst een dag en drie dagen voor het tellen van de muggen, maar niet significant een week van tevoren. Naast de correlatiestudies omvat het rapport uitgebreide grafieken met maandelijkse gemiddelden van dauwpunt, luchtvochtigheid, neerslag, temperatuur en bladnat per dag, gemeten door veertien sensoren verspreid over verschillende locaties en beheerd door diverse telers.  Deze bevindingen bieden telers waardevolle informatie om de omstandigheden voor de teelt van bloemkool en broccoli te optimaliseren en plaagbestrijding efficiënter aan te pakken. De complete dataset is beschikbaar voor verdere analyse, wat toekomstige onderzoeken naar specifieke variabelen mogelijk maakt. Met deze data kunnen telers gerichter te werk gaan en bijdragen aan een duurzamere en productievere landbouwpraktijk. Smart Future In een tijd waarin de arbeidsmarkt een transformatie ondergaat door megatrends en technologische vooruitgang, staat het onderwijs voor de uitdaging om zich aan te passen aan de veranderende behoeften van de verschillende sectoren. Het RIFmbo project Smart Future (Vonk) neemt deze uitdaging aan door intensief samen te werken met het bedrijfsleven, met als doel studenten voor te bereiden op de eisen van de toekomstige arbeidsmarkt. IT Academy West-Friesland West-Friese bedrijven werken op hbo- en mbo-niveau samen met Inholland en het Horizon College in de IT Academy West-Friesland. Foto en tekst: Erna Steenhuis Foto vlnr: Tim Wilders, Kelvin Osei Akoto Kwarteng, Tim Huijbens, Bartłomiej Michalewicz, Hamza Rehan (Studenten Data Science Inholland)

VONK Studenten bezoeken Vertify: innovatie in de agrarische sector

door duda-wsm • 31 mei 2024
Afgelopen woensdag heeft een groep van ongeveer 20 eerste- en tweedejaars VONK-studenten, die worden opgeleid tot akkerbouwer, groente- of fruitteler, een bezoek gebracht aan Vertify. Vertify is een agrarisch onderzoekscentrum in Nederland, gespecialiseerd in praktijkgericht onderzoek. De organisatie stelt proefvelden en onderzoekkassen beschikbaar en stimuleert, faciliteert en organiseert innovatie binnen de tuin- en akkerbouwsector.
Meer posts
Share by: